Czujemy się źle psychicznie, nic nie przynosi ulgi. Miotamy się, szukamy pomocy, sposobu, by poczuć się lepiej, lecz nie potrafimy sami znaleźć rozwiązania. Rodzina i znajomi radzą, by pójść do psychologa.

Psychologa? A co ja jestem wariat?!

Tak radykalnie sceptyczne i negatywne podejście do korzystania z pomocy psychologa na szczęście nie pokutuje obecnie tak silnie w naszym społeczeństwie. Stereotypy i błędne myślenie ustępują miejsca edukacji, poszerzaniu wiedzy na ten temat i w konsekwencji zwiększenia świadomości społeczeństwa na temat psychologii. Choć jeszcze kilkanaście lat temu wizyta u psychologa stanowiła temat tabu, była uznawana za ekscentryczną fanaberię histeryka, a do pacjenta przyklejana zostawała metka: „coś z nim musi być nie tak”.

W krajach zachodnich, szczególnie w Stanach Zjednoczonych chodzenie do terapeuty od dawna jest zjawiskiem powszechnym i sytuacją normalną absolutnie pozbawioną sensacji. I słusznie. Wizyta u takiego specjalisty, psychologa bądź psychoterapeuty, nie różni się niczym od pójścia do lekarza internisty czy kardiologa.

Wiele osób ma obawy przed spotkaniem z psychologiem. Pomimo zdania sobie sprawy, że pomoc specjalisty może skutecznie rozwiązać problemy emocjonalne, pojawiają się wątpliwości  czy psycholog je zrozumie, czy jest w stanie pomóc i jak właściwie przebiega konsultacja psychologiczna. Wizycie takiej towarzyszą często obawy o to, czy pacjent będzie w stanie przełamać się, pokonać wstyd i otworzyć przed obcym człowiekiem.

Psychologiem zostaje osoba, która posiada tytuł magistra psychologii. Ma niezbędne umiejętności i narzędzia do badania mechanizmów rządzących ludzką psychiką. Psycholog posiada uprawnienia do posługiwania się narzędziami diagnostycznymi takimi jak testy psychologiczne, jest upoważniony do wystawiania zaświadczeń, orzeczeń, opinii i może postawić diagnozę psychologiczną. Zajmuje się wsparciem, poradnictwem psychologicznym i psychoedukacją. Nie jest jednak lekarzem, nie posiada kompetencji do wystawiania recept i skierowań do innych specjalistów. Może prowadzić psychoterapię, jeśli ukończył szkołę psychoterapii w obranym przez siebie nurcie.

Pierwsze spotkanie z psychologiem polega na rozmowie będącej swego rodzaju wywiadem, dotyczącym problemu, który jest powodem wizyty. Określa się wówczas cel i drogę terapii. Psycholog może również zaproponować wykonanie testów psychologicznych, służących również postawieniu diagnozy i doboru odpowiedniej formy pomocy. Specjalista może także zaproponować wsparcie psychologiczne, interwencję kryzysową, psychoterapię lub przekierować pacjenta do innego specjalisty.

Psycholog pomaga rozeznać się pacjentowi w trudnej sytuacji, pomóc w nabywaniu nowych umiejętności (np. asertywności, umiejętności społecznych, komunikacji), rozpoznawaniu i nazywaniu emocji a także dostrzegania mechanizmów swojego postępowania i modyfikowania go, co prowadzi
w konsekwencji do pożądanej zmiany zachowania.

W trakcie wizyt pacjent uzyskuje wgląd w siebie, co jest możliwe tylko wówczas, gdy podda swój świat i swoje zachowania refleksji. Rozpoznaje źródła postaw i schematów postępowania, rozkłada je na czynniki pierwsze i zaczyna postrzegać i rozumieć siebie w szerszym kontekście. To właśnie ten moment jest dla terapii kluczowy, ponieważ właśnie wtedy dochodzi do zmiany.

Należy jednak pamiętać, że warunkiem sukcesu terapii jest zaangażowanie i gotowość do zmiany pacjenta. Bez odpowiedniego nastawienia, motywacji, systematyczności pracy i wiary w powodzenie podjętych przez psychologa działań, nawet najlepiej opracowany plan leczenia i najnowocześniejsze, najlepsze terapie okażą się bezskuteczne.

Podstawowa różnica wynika z faktu, że efektem konsultacji psychologicznej jest postawienie diagnozy i zapoczątkowanie mechanizmu zmiany, w wyniku której osoba rozpoznaje swoje problemy i zdobywa umiejętności ich efektywnego rozwiązywania. Spotkania z psychologiem tylko pozornie polegają na „wygadaniu się”. Poprzez pogłębioną rozmowę, mającej na celu zebranie wywiadu, psycholog poznaje świat pacjenta, jego problemy, przekonania i na tej podstawie dobiera odpowiedni plan leczenia. Psycholog w odróżnieniu od naszych bliskich posiada narzędzia, doświadczenie i zna odpowiednie techniki, by wdrożyć skuteczną, naukowo potwierdzoną metodę przepracowania kwestii, które nas trapią.

Dodatkowo psycholog jest profesjonalistą, który nie jest emocjonalnie zaangażowany w życie pacjenta tak jak jego bliscy. Potrafi na chłodno, bez osobistych pobudek, obiektywnie podejść do zgłaszanych problemów. Jest dla nas osobą obcą, choć możemy mu zaufać, etyka pracy psychologa nie pozwala mu na opowiadanie innym o swoich pacjentach, wszystko o czym rozmawiamy w gabinecie, w nim też pozostaje. Nie mówi nam o sobie, nie wyraża swoich poglądów, ani nie ocenia. Cała jego uwaga jest skierowana na empatyczne zrozumienie sytuacji osoby, która przyszła na wizytę.

Psychoterapeuta to osoba, która ukończyła podyplomowe szkolenie psychoterapeutyczne, po ukończeniu studiów humanistycznych lub medycznych. Oprócz posiadania fachowej wiedzy o zaburzeniach i trudnościach psychicznych posiada teoretyczne i praktyczne umiejętności konkretnego podejścia psychoterapeutycznego, w jakim się wykształcił (np. terapia psychoanalityczna, poznawczo-behawioralna, systemowa, Gelstadt).

Psychoterapia jest formą leczenia dla osób zmagających się z zaburzeniami lękowymi, zaburzeniami osobowości o podłożu psychiczno-somatycznym, depresją, bulimią i innych zaburzeniach o podłożu psychologicznym. Wiele badań potwierdza skuteczność psychoterapii w problemach tego typu, szczególnie gdy prowadzona jest równolegle z farmakoterapią.

Fundamentem relacji pacjent – psychoterapeuta jest zaufanie i poczucie bezpieczeństwa. Praca w takich warunkach pozwala na uaktywnienie się
i otwarcie trudności relacyjnych, które w procesie psychoterapii są dostrzeżone, a następnie modyfikowane, by osoba mogła prowadzić dobre życie.

Długość trwania psychoterapii uzależniona jest od nurtu, w jakim jest prowadzona oraz od indywidualnej problematyki przypadku, ale zazwyczaj, aby okazała się skuteczna i efekty pracy były trwałe, trwa od 3-5 lat. Nie sposób zrealizować procesu nastawionego na wychwycenie, a dopiero później korektę zachowań wykształcanych się często przez całe życie w kilka tygodni.

W zależności od problemu i rodzaju kryzysu sytuacji, jaka motywuje nas do odwiedzenia specjalisty, zarówno wizyta w gabinecie psychologa jak i rozpoczęcie psychoterapii okazać się mogą milowym krokiem w rozwiązaniu problemu.  Warto zaufać specjaliście i pamiętać, że zaburzenia natury psychicznej są dolegliwościami równie ważnymi jak bolączki fizyczne, a niejednokrotnie potrafiącymi zadawać większe, bo psychiczne cierpienie. Często wiele chorób ma podłoże psychosomatyczne, ból brzucha, reumatyzm czy wysypka mogą mieć podłoże psychiczne. Warto dbać o kondycję stanu naszego umysłu , gdyż dobre funkcjonowanie psychiczne jest fundamentem tężyzny fizycznej i podstawą do prowadzenia satysfakcjonującego życia.

Decyzja o wizycie u psychologa nie jest powodem do wstydu czy słabości, wręcz przeciwnie jest oznaką rozwiniętej inteligencji emocjonalnej, wysokiej samoświadomości i odpowiedzialności za życie swoje i bliskich.